Давай за жизнь, давай брат до конца, Давай за тех, кто с нами был тогда, Давай за жизнь, будь проклята война, Помянем тех, кто с нами был тогда.

Война-ина-ина-на-ина – 3р.
Война-ина-ина-ина-ина 
I 
Серыми тучами небо затянуто, 
Нервы гитарной струною натянуты
Дождь барабанит с утра и до вечера 
Время застывшее кажется вечностью.
Мы наступаем по всем направлениям 
Танки, пехота, огонь артиллерии.
Нас убивают, но мы выживаем, 
И снова в атаку себя мы бросаем.
Припев:
Давай за жизнь, давай брат до конца,
Давай за тех, кто с нами был тогда,
Давай за жизнь, будь проклята война,
Помянем тех, кто с нами был тогда.
II
Небо над нами свинцовыми тучами
Стелется низко туманами рваными.
Хочется верить, что все уже кончилось,
Только бы выжил товарищ мой раненый.
Ты потерпи, браток, не умирай пока.
Будешь ты жить еще долго и счастливо,
Будем на свадьбе твоей мы отплясывать,
Будешь ты в небо детишек подбрасывать.
Припев:
Давай за жизнь, держись, брат, до конца,
Давай за тех, кто дома ждет тебя.
Давай за жизнь, будь проклята война,
Давай за тех, кто дома ждет тебя.
Давай за них, давай за нас 
И за Сибирь и за Кавказ,
За свет далеких городов 
И за друзей и за любовь.
Давай за вас, давай за нас 
И за десант и за спецназ.
За боевые ордена, 
Давай поднимем, старина! Давай!
II
В старом альбоме нашел фотографию
Деда, он был командир красной армии
Сыну на память Берлин 45-ого
Века, ушедшего в воспоминание.
Запах травы на рассвете, не скошенной,
Стоны земли, от бомбежек распаханной.
Пары солдатских ботинок, истоптанных
Войнами новыми, войнами старыми.
Припев:
Давай за жизнь, давай за тех, давай за жизнь
Давай помянем тех кто с нами был.

Хэний тооцоо буруу, том алдаа болох вэ? ОПЕК уу? АНУ ба занарын үйлдвэрлэгчид?

Энэ оны 12 сарын 03-нд ОПЕК-ийн гишүүн орнууд ээлжит хуралдаантай. Шинэ оны өмнө, зул сараар барууны орнууд ОПЕК-аас ямар бэлэг хүлээж авахаа амьсгаа дарж хүлээж байна. Гол асуудал юу вэ? ОПЕК-ийн шийдвэр газрын тосны үнийг нэмэгдүүлж зах зээл дээрээс ашиг олох,  олборлолтын хэмжээг бууруулах уу?Хэрэв ингэвэл занарын хувьсгалийн шинэ үе эхлэх үү? Аль эсвэл олборлолтыг тогтвортой байлгах уу? Эсвэл бүүр сүүлийн дайралтаа хийж занарт үхлийн цохилт хийж үнээ бүүр буулгах уу?

Газрын тосны үнэ баррель нь 40$-оос доош бууж байж дахиж занарт ганц ч центийн  хөрөнгө оруулалт оруулахгүй болно.

ОПЕК Занартай зарласан дайнаа үргэлжлүүлэх үү?

Зах зээлийн хямд үнэ, бага эрэлт нь Газрын тосны зах зээлийг дахин тэнцвэржүүлж эхэллээ.

Хэрэв Ницще байгаад Америкийн занарын хувьсгалыг харсан бол "Хэрэв та хүчтэй бол хэнч алж чадахгүй" гэж хэлэ байсан.

Өнгөрсөн оны 11-р сард ОПЕК газрын тосны өндөр үнэ түүнчлэн Занарт тусгайлан дайн зарласан. Энэ ОПЕК өөрийн зарим нэг дуулгаваргүй гишүүддээ далдуур өгсөн бас нэг сануулга байлаа.

Гэвч цорын ганц үнэн бол  газрын тосны өндөр үнийн дор АНУ-ын занарын хувьсгал амжилттай хэрэгжиж дууссан. Эдгээр занарын маш олон төсөл хөтөлбөрүүд нь Нью Иоркын Хөрөнгийн бирж дээр нэг баррель газрын тосны үнэ 80-100$ байх үед эдийн засагчид хөрөнгө оруулагчдад санал болгосноор хэрэгжиж эхэлсэн. Магадгүй энэ нь Газрын тос экспортлогчдын алтан үе байсан боловч цаагуураа Занарын хөрөнгө оруулалтын алтан үе байлаа. 

Занар, агуулагч элс нь үнэндээ  технологи нь судлагдаагүй, боловсроогүй байсан боловч хамтдаа хөгжиж чадсан юм.

Америкт занарын хувьсгалын эхэн үед яаг л Аляск, Калифорнд алтны төлөөх тэмцэл шиг занарын талбайн төлөө тэмцэл өрнөж байлаа, энэхүү тэмцэл нь оройтоогүй бөгөөд ихэнх үр ашигтай талбай эзэмшигчид зорьсон зорилгодоо хүрч чадсан юм.

ОПЕК-ийн зарласан үнийн дайн нь газрын тосны үнийг маш богино хугацаанд 90,80, 70$ хүрч буулгасан. Занарын ихэнх төсөл газрын тосны нэг баррелийн үнэ 70$ байхад ашигтай байхаар тооцсон боловч газрын тосны үнэ өндөр байхад оруулсан хөрөнгө оруулалтын дүнд 40-60$ байхад хэвийн үйл ажиллагаа явуулж боломжтой болжээ. Америкт Занарын хувьсгалын эхэн үед өрөмдлөг олборлолтын технологийн зардал, талбайн түрээс өндөр байсан боловч тодорхой хугацааны дараа зах зээлийн бодит үнэд ойртож чаджээ.

АНУ-ын газрын тосны үйлвэрлэлийн өсөлт, импортын бууралт

Цаашид газрын тосны үнэ 60$ хүрвэл Занарын шинэ төсөл хөтөлбөрт гарын үсэг зурах боломжтой гэдгээ хөрөнгө оруулагчид мэдэгдээд байна.

Манай улсад нилээдгүй газар шатдаг занар байгаа хэмээн үздэг бөгөөд 700 гаруй тэрбум тонн нөөцтэй хэмээн яригддаг бөгөөд Өвөрхангай аймагт хайгуул хийж байсан "Жени ойл энд Газ” компанийн ерөнхий геологич Ювал Бартов “Монголын шатдаг занарын чанарын үзүүлэлт үнэхээр гайхалтай. Цэвэршүүлж, боловсруулж, коксжуулах ямар ч шаардлагагүй” хэмээн дуу алдаж байсан хэмээн ярьдаг. Харамсалтай занарын алтан үе дууссан гэж үзэж болно. Дэлхийн судлаач, экспертүүд ч гэсэн газрын тосны үнэ зөв гольдролдоо орлоо хэмээн дуу нэгтэй баталж байна. Цаашид экспортлогчид газрын тосны үнийг 60$-оос давуулахгүй байх талаар бүхий л байдлаар анхаарч ажиллах нь тодорхой. "Жени ойл энд Газ”компанын хувьд ч гэсэн энэ зун МУ-д явуулж буй төсөл хөтөлбөрүүдээ албан ёсоор зогсоож буйгаа мэдэгсэн. Тухайн компаний төслийн хувьд МУ-ын хууль тогтоомжийн тодорхойгүй байдал, орон нутгийн иргэдийн эсэргүүцэл зэргээс болж үйл ажиллагаагаа зогсоосон.

Аливаа төсөл хөтөлбөр, хөрөнгө оруулалтын үр ашигт алтан үе гэж байдаг, цагийг нь олж хурдан шуурхай шийдвэр гаргах чадвартай Засгийн газар, УИХ-тай, тэдгээр нь ямар нэг дарга, лобби хүчний нөлөөгүйгээр цэвэр чадварлаг мэргэжилтнүүдийн үгээр шийдвэр гаргаж маневр хийж чаддаг байхыг Занар, Нүүрс, Зэс гэх мэт алдагдсан алтан боломжуудын жишээ болгож дэлхийн зах зээл шаардаж байна. 

Subsea production system – Тэнгисийн олборлолт, үйлдвэрлэлийн систем.

Энэ нь тэнгисийн ёроолын гадаргуу дээр байралсан олборлолтын байгууламж ба газрын тос, байгалийн хийн олборлолтыг нэмэгдүүлэх төрөл бүрийн тоног төхөөрөмжийн нэгдлийг хэлнэ. 

Хамгийн ихдээ 250км/150 милл радиус бүхий тойрогт олон тооны газрын тос, хийн өрмийн цооногуудийг усан доорх шугам хоолойнуудаар холбон manifold буюу нэгдсэн цуглуулагч станцтай холбож далайн гадрага дээр стратегийн байрлалд байгаа үйлдвэрлэлийн тавцан дээр олборлож гаргах процессийг хэлнэ.

Азийн шингэрүүлсэн байгалийн хийн зах зээлийн ерөнхий төлөв Австралийн ШБХ нийлүүлэлтийн улмаас үнийн уналт 11-р сард үргэлжилсээр байх төлөвтэй байна.
Уг зах зээл мөн оны эхэнд 10,10$ БДТН (Британийн дулааны тооцох нэгж) байсан бол өнгөрсөн 7 хоногт 6,80$ болсон цаашид 11 сард 6,60$ болох төлөвтэй байна. Австралийн олборлолт, үйлвэрлэл нэмэгдэхтэй зэрэгцэн үнийн уналт цаашид ч үргэлжлэх төлөвтэй.

Хамгийн том зах зээл, шилдэг импортлогчид бүхий Азийн зах зээлийн удаашрал нь шинээр хэрэгжүүлж буй төсөл хөтөлбөрүүдэд эцсийн цэг тавьж болшгүй талаар брокерүүд санаа зовж байна. Түүнчлэн энэ нь эрт оройгү тохиолдох зүйл байсан бөгөөд ШБХ шинэ зах зээлийг бий болгосноор давж гарч болно. Энэхүү хүйтрэлийг давахад Энэтхэг, Өмнөд Америк, Ойрхи Дорнодын зах зээл илүү ирээдүйтэй. Ойрын хугацаанд нийлүүлэгчид Энэтхэг улстай урт хугацааны гэрээ байгуулж чадвал тасралтгүй унаж буй ШБХ  зах зээлд бяцхан боломж бий болго гэж үзэж байна.
Мөн Египт улс импортын 2 дахь терминалаа энэ сард ашиглалтанд оруулахаа мэдэгдээд байна.
Source: Reuters (Additional reporting by Oleg Vukmanovic in Milan; editing by David Clarke)

SPAR platforms – Спар тавцан

Спар тавцанг далай тэнгисийн маш гүнээс олборлолт хийх зориулалтаар гуалин модоор хийдэг усны хөвүүр тэмдэгээс санаа авч хийжээ. Уламжлалт болон уламжлалт бус платформуудыг илүү сайжруулан салхи, давалгаа, далайн түрлэг, урсгал зэрэгт хамгийн бага үйлчлэлтэй маш их боломж олгодог. 300 - 3000 метрт өрөмдөж олборлолтын үйл ажиллагаа явуулах боломжтой энэхүү загварыг АНУ-ын Мексикийн буланд түгээмэл хэрэглэдэг, Малайз, Норвегид хэрэглэж байна.

Спар байгууламж нь маш өргөн диаметр бүхий босоо циллиндр тавцан юм. Далай тэнгисийн усны нягтаас илүү хүнд материалаар дүүрэгсэн циллиндр нь мушгиа замаар хүрээлэгдсэн байдаг нь тэнцвэр олгох зориулалттай. 

Спар нь 3 төрөл байдаг.

Classic spar- Сонгодог спар:

Асар том циллиндр их бие бүхий тавцан.

Truss spar – Тулгуурт спар:

Хатуу циллиндр биеийн доод хэсэгт залгуулан тулгуур бүтэц холбож өгсөн байдаг. Тулгуур нь 4 ширхэг тэгш өнцөгт хөлтэй хоорондоо Х-хөндлөн тулгууруудтай, жижиг балластик суурь маягийн циллиндртэй доод хэсгээрээ холбогдон бөгжлөгдсөн байна.

Cell spar – Гар спар :

Урт богино сөөлжсөн жижиг диаметр бүхий циллиндрүүдээр хүрээлэгдэн том төв циллиндрийг үүсгэсэн бүтэцтэй байдаг. Сөөлжсөн урт жижиг циллиндрүүдийн ёроол хэсэгт тулгуурт бүтэцтэй адил бөгжөлсөн ёроолтой байна. Тухайн “Red Hawk” загвар нь дэлхийд цорын ганц бөгөөд 2014 онд АНУ-ын байгаль орчны хөтөлбөрийн хүрээнд үйл ажиллагаагаа зогсоосон.